Πηγή: http://www.philenews.com
Εδώ και μια τριετία, οι κάτοικοι της Πάφου και οι χιλιάδες των ξένων επισκεπτών απολαμβάνουν μία εντελώς νέα και αναβαθμισμένη εικόνα και λειτουργία του κεντρικού ιστού της πόλης. Στο άμεσο μέλλον, αντίστοιχης σημασίας βελτιώσεις, σε σχετικά μεγάλη και πάλι κλίμακα, θα δρομολογηθεί σε περιοχές της Πάφου πέραν του ιστορικού και εμπορικού της κέντρου.
Οι νέες αναπλάσεις θα αφορούν στην περιοχή της Παναγίας Θεοσκέπαστης και των παραλιακών δρόμων που την περιβάλλουν, στη συνοικία Αναβαργού και στην περιοχή νοτίως του εμπορικού κέντρου. Η συνολική μελέτη, πρόνοιες της οποίας φέρνει σήμερα στο φως ο «Φ», ανατέθηκε από τον Δήμο Πάφου μετά από διαγωνιστική διαδικασία στην ανάδοχο εταιρεία «Ήλιδα Σύμβουλοι Μηχανικοί Α.Ε.» και η ειδική αρχιτεκτονική μελέτη εκπονείται από το συνεργαζόμενο αρχιτεκτονικό γραφείο «Ολόγραμμα Μελετητική Ε.Ε.».
Βάσει των προνοιών της μελέτης, το έργο θα αναδείξει στον καλύτερο βαθμό την κάθε περιοχή ανάπλασης, θα δώσει κίνητρα για τη συνολική αποκατάσταση τυχόν εγκαταλελειμμένων ή αλλοιωμένων οικοδομών και θα αυξήσει κατά πολύ τους αριθμούς των επισκεπτών που περιηγούνται στον οικισμό, με τα ανάλογα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη για τους κατοίκους και τις τοπικές επιχειρήσεις.
«Οι ειδικοί στόχοι της μελέτης», όπως επισημαίνεται στο σχετικό κείμενο, «είναι ο εμπλουτισμός και η αναβάθμιση της λειτουργικής υποδομής της κάθε περιοχής με η ανάπλαση και ο εξωραϊσμός των δρόμων, η απομάκρυνση ευτελών και ακατάλληλων μη αδειούχων κατασκευών στην επιφάνεια του δρόμου, τόσο για την παροχή ικανοποιητικού επιπέδου υπηρεσιών για τον τοπικό πληθυσμό όσο και των περιηγητών, καθώς και η κατασκευή διευκολύνσεων για την προσέλκυση επισκεπτών.
»Επίσης, η προστασία, διαχείριση και σχεδιασμός του τοπίου της κάθε περιοχής μέσα από την καταγραφή και αξιολόγηση των χαρακτηριστικών που το συνθέτουν, η προστασία, διαχείριση και σχεδιασμός ενός ολοκληρωμένου αντιπλημμυρικού συστήματος όμβριων υδάτων, αλλά και η πλήρης η υπογειοποίηση των δικτύων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας».
Οι περιοχές μελέτης αποτυπώθηκαν με λεπτομέρεια με σύγχρονες μεθόδους τρισδιάστατης ψηφιακής απεικόνισης και δημιουργήθηκε το υπόβαθρο για την εκπόνηση της μελέτης ανάπλασης. Οι επιτελείς του οίκου της μελέτης επισημαίνουν ότι η ψηφιακή αποτύπωση στις περιοχές ανάπλασης και ταυτόχρονα στην ευρύτερη ζώνη αποτελεί σημαντική βάση δεδομένων για τον Δήμο Πάφου που μπορεί να αξιοποιηθεί μελλοντικά και σε άλλες δράσεις στον αστικό χώρο.
Αναφορικά με τη συνοικία Αναβαργού, οι Ελλαδίτες μελετητές τη χαρακτηρίζουν ως περιαστική που περιλαμβάνει κυρίως κατοικίες χωρίς άλλες δραστηριότητες χαμηλής ή μέσης όχλησης. Λόγω θέσης όμως, εξηγούν, χρησιμοποιείται ως ενδιάμεσος προορισμός για την πρόσβαση στις δυναμικά αναπτυσσόμενες όμορες περιοχές οικιστικής ανάπτυξης. Λόγω του μικρού πλάτους του οδοστρώματος και του έντονου κυκλοφοριακού φόρτου, ιδιαίτερα τις πρωινές και μεσημεριανές ώρες της ημέρας, καταγράφονται σημαντικά προβλήματα στην ομαλή κυκλοφορία των οχημάτων, διαπιστώνουν.
«Το ενδιαφέρον στην περίπτωση του πυρήνα είναι η δενδροειδής δομή του στον χώρο, αντιθέτως δεν υπάρχουν ή δεν έχουν διασωθεί αρχιτεκτονικά στοιχεία που να συγκροτούν ένα τοπικό ιδίωμα με διακριτά χαρακτηριστικά, άξιο προς διατήρηση και ανάδειξη», αναφέρεται στη μελέτη. «Το κτηριακό απόθεμα του οικισμού περιλαμβάνει παλαιές κατοικίες και εγκαταλελειμμένα κτίσματα, μόνιμες κατοικίες, μονοκατοικίες, αλλά και συγκροτήματα νέων κυρίως διώροφων κατοικιών. Στο κέντρο δεσπόζει η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που βρίσκεται σε καλή κατάσταση από άποψη συντήρησης και έναντι αυτής λειτουργούν δύο ταβέρνες που αποτελούν πόλο έλξης για επισκέπτες από την Πάφο.
Η χάραξη των κυκλοφοριακών προτάσεων προσδιορίζει και το διαθέσιμο ζωτικό χώρο για κοινόχρηστες εγκαταστάσεις, πεζοδρόμια, πεζόδρομους και ζώνες πρασίνου. Η διαμπερής κυκλοφορία προς βορρά προσδιορίζεται καθοριστικά από το υφιστάμενο πλάτος των οδών που σημειακά είναι ανεπαρκές για οποιαδήποτε διευθέτηση μονής ή διπλής κατεύθυνσης ροής με την παράλληλη πρόβλεψη για ανεξάρτητη πορεία πεζών. Άρα παραμένει η κυκλοφοριακή δομή λόγω αδυναμίας χάραξης πορείας επαναφοράς, δεδομένου ότι οι δύο διακλαδιζόμενοι οδοί πάνω από το κέντρο του οικισμού δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, ούτε καν στην ευρύτερη περιοχή σε αποδεκτή απόσταση».
Άλλο χαρακτηριστικό της δομής του οικισμού, σύμφωνα με τη μελέτη της «Ήλιδας», είναι η ύπαρξη παρόδων που στην καλύτερη περίπτωση είναι διαμπερείς και στη χειρότερη αποτελούν τοπικά αδιέξοδα, άρα παραμένουν διπλής κατεύθυνσης για την εξυπηρέτηση των κατοίκων.
Η προτεινόμενη κυκλοφοριακή διευθέτηση εξοικονομεί ελάχιστο ζωτικό χώρο για την πρόβλεψη οργανωμένων θέσεων στάθμευσης σε ζώνη παράλληλα με τη ροή της κυκλοφορίας οχημάτων για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών, έτσι ώστε να μην επιβαρύνεται ο οικισμός με ανεξέλεγκτη στάθμευση από τους περιστασιακούς επισκέπτες. Δυστυχώς το ανεπαρκές πλάτος σε κομβικά σημεία του δικτύου, όπως διαπιστώνουν οι μελετητές, δεν επιτρέπει την ολοκληρωμένη χωροθέτηση πλήρους δικτύου πεζοδρομίων συνεχούς πορείας.
Ανάδειξη του δημόσιου χώρου με στοχευμένες παρεμβάσεις
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η μελέτη του οίκου για την περιοχή της εκκλησίας Παναγίας Θεοσκέπαστης και των περιβάλλοντων οδών, λόγω του γεγονότος ότι αφορά στην καρδιά της τουριστικής περιοχής Κάτω Πάφου. Όπως επισημαίνεται άλλωστε στη μελέτη που φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα ο «Φ», το αντικείμενο της μελέτης αποτελεί ένα μεγάλο τμήμα της τουριστικής περιοχής της Κάτω Πάφου και μάλιστα το πλέον εμπορικό τμήμα της.
«Στα χαρακτηριστικά της περιοχής», τονίζεται, «περιλαμβάνονται η αίσθηση του ανοικτού χώρου με οπτικές φυγές προς την παραλία, την εκκλησία, την αρχαιολογική ζώνη και τη ζώνη αναψυχής, όπου είναι συγκεντρωμένα τα περισσότερα καταστήματα εστίασης και αναψυχής, αλλά και η μεγάλη κυκλοφορία πεζών.
Εσωτερικά της περιοχής μελέτης υπάρχουν ανομοιομορφίες στις χρήσεις, στα γεωμετρικά χαρακτηριστικά και άρα στις δυνατότητες επεμβάσεων στον κοινόχρηστο χώρο. Σε πολλά σημεία, ιδίως στην οδό Λήδας, είναι έντονος ο εμπορικός χαρακτήρας που εκφράζεται συχνά με επιθετικό διαφημιστικό τρόπο και μέσα, όπως με εμφανώς αυθαίρετες κατασκευές για τραπεζοκαθίσματα ή υπερβολικές επιγραφές και κατασκευές κάθε είδους. Το κτιριακό απόθεμα της περιοχής περιλαμβάνει εμπορικά κτήρια, ξενώνες, ξενοδοχεία, καταστήματα, γραφεία υπηρεσιών και κατοικίες, στην πλειονότητα νέα σε ηλικία κτήρια. Από άποψη αριθμού ορόφων κυριαρχούν τα διώροφα – τριώροφα, ενώ υπάρχουν και λίγα τετραώροφα».
Η προτεινόμενη ανάπλαση, σύμφωνα με τους μελετητές της «Ήλιδας», έχει σαν κύριο στόχο την οργάνωση και ανάδειξη του δημόσιου χώρου με στοχευμένες παρεμβάσεις. Η πρόταση λαμβάνει υπόψη την κυκλοφοριακή μελέτη της ευρύτερης ζώνης του αστικού χώρου και τις υποδείξεις της υπηρεσίας σύμφωνα με την οποία προβλέπονται μονοδρομήσεις στο μεγαλύτερο μέρος του οδικού δικτύου.
«Σημεία προς ανάδειξη στην περιοχή», επισημαίνεται, «αποτελούν ο ιερός ναός Παναγίας Θεοσκέπαστης, το παλαιό κτήριο Νηπιαγωγείου, η πορεία από και προς τον αρχαιολογικό χώρο, η λεωφόρος Ποσειδώνος μέχρι το πλάτωμα γύρω από το υφιστάμενο κτήριο πληροφόρησης του ΚΟΤ που προβλέπεται να κατεδαφισθεί, οι οπτικές φυγές προς τη θάλασσα, καθώς και τα κάθετα μονοπάτια που οδηγούν σε αυτήν. Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του οδικού δικτύου, έτσι όπως υφίστανται και προτείνεται να τροποποιηθούν, επιτρέπουν τη δημιουργία ζωνών ασφαλούς πορείας πεζών και την τοποθέτηση οδηγού τυφλών με ικανοποιητικό τρόπο».
Ζώνες πρασίνου στο Αναβαργός
Στον κεντρικό χώρο του οικισμού που έχει εν δυνάμει χαρακτηριστικά πλατείας προβλέπονται παρεμβάσεις για την ανάπτυξη κοινόχρηστου χώρου με ζώνες πρασίνου, καθιστικά και, γενικά, ενός στοιχειώδους χώρου συνάθροισης και αναψυχής της κοινότητας, προβλέπει για το Αναβαργός η μελέτη. Ο σχεδιασμός του χώρου περιλαμβάνει τη δημιουργία ζωνών πρασίνου και καθιστικού καθώς και την κατασκευή μεταλλικού στεγάστρου στο νότιο τμήμα για την εξυπηρέτηση της ταβέρνας. Προβλέπεται επίσης ενοποίηση του χώρου της πλατείας με τον χώρο της εκκλησίας και η αποξήλωση συμπληρωματικών κατασκευών.
«Λόγω της υφιστάμενης αρνητικής αισθητικής επιρροής των κτηριακών εγκαταστάσεων των ταβερνών στο περιβάλλον της πλατείας, κυρίως των παράπλευρων κατασκευών, προτείνεται παρέμβαση στις όψεις και τον περιβάλλοντα χώρο τους για τη δημιουργία ενός ελάχιστα αποδεκτού συνόλου» τονίζουν οι μελετητές.
Προτείνεται η κατασκευή τοίχου-επένδυσης στο κτήριο (εκτός του βασικού όγκου με τη δίρριχτη κεραμοσκεπή) που να οριοθετεί τον χώρο της πλατείας και του στεγάστρου. Η γενική αρχή των επεμβάσεων ανάπλασης στο δίκτυο κοινόχρηστων χώρων είναι η εκ νέου χάραξη με βάση την κυκλοφοριακή διευθέτηση και εφαρμογή των ελαχίστων απαιτήσεων πλάτους ζώνης κυκλοφορίας οχημάτων και πεζών. Η χάραξη ακολουθεί αξονική γεωμετρία με αμφίπλευρη κλίση προς το κέντρο και πλάτος 5,00 μ. Το υπόλοιπο πλάτος της ζώνης ανάπλασης διατίθεται για τους πεζούς ή σε λίγες περιπτώσεις που είναι εφικτό και για ζώνη στάθμευσης.
Το βασικό υλικό επίστρωσης προβλέπεται να είναι τσιμεντένιοι κυβόλιθοι σε χρωματισμούς ώχρα και γκρι. Στην πλατεία, αναφέρεται στη μελέτη που επιδόθηκε στον Δήμο Πάφου, θα γίνει συνδυασμός των κυβόλιθων με αρμούς από πλάκες κτυπημένου γρανίτη.
«Γενικά τονίζεται και χρωματικά η διαφοροποίηση των ζωνών κυκλοφορίας οχημάτων από τις υπόλοιπες ζώνες πεζών, πλατείας, χώρων στάθμευσης, αδιεξόδων, παρόδων» αναφέρεται. «Η διαφοροποίηση αυτή δεν είναι απλά χρωματική, διότι προσφέρει μια διαφορετική αντιληπτική προσέγγιση στον διερχόμενο ως προς το πραγματικό και φαινόμενο πλάτος των ζωνών οδοστρώματος, αφού περιορίζει οπτικά την αίσθηση χώρου της ζώνης κυκλοφορίας οχημάτων και μεγιστοποιεί τη ζώνη πεζοδρομίου».
Η μελέτη των ειδικών επισημαίνει, όσον αφορά στην ανάπλαση της νότιας περιοχής του εμπορικού κέντρου της Πάφου, ότι στο εσωτερικό της περιοχής, εξαιτίας της στενότητας του οδικού δικτύου, η αίσθηση που δημιουργείται στον κοινόχρηστο χώρο είναι αρνητική λόγω και της ανυπαρξίας πρασίνου ή ανοικτών ελεύθερων χώρων.
Η κυκλοφορία των οχημάτων στο οδικό δίκτυο που περιλαμβάνει και τμήματα με αρκετή ή και έντονη κλίση είναι προβληματική, προειδοποιούν, γιατί δεν αφορά μόνο τους μόνιμους κατοίκους, αλλά και διερχόμενους που προσπαθούν με εναλλακτικές διαδρομές να αποφύγουν υπερβάλλοντα φόρτο στις παρακείμενες διαβάσεις των πλησιέστερων κεντρικών αρτηριών.
«Το κτηριακό απόθεμα της περιοχής περιλαμβάνει παλαιές κατοικίες, λίγα εγκαταλελειμμένα κτίσματα, αλλά και νέα κτήρια κυρίως με χρήση κατοικίας, γραφεία, αλλά και λίγα καταστήματα σε ισόγειο», τονίζεται στη μελέτη των εμπειρογνωμώνων. «Από άποψη αριθμού ορόφων κυριαρχούν τα διώροφα-τριώροφα, ενώ υπάρχουν και λίγα τετραώροφα. Η γενική εικόνα της περιοχής είναι αρνητική αισθητικά λόγω της ετερόκλητης παρουσίας όλων των ειδών, ιδιωτικών κτηριακών κατασκευών και της ανυπαρξίας φροντίδας για τον ζωτικό κοινόχρηστο χώρο. Στα πλαίσια αυτά η προτεινόμενη ανάπλαση έχει ως κύριο στόχο την οργάνωση και ανάδειξη του δημόσιου χώρου με στοχευμένες παρεμβάσεις».
Στην πρόταση γίνεται εφαρμογή των κυκλοφοριακών ρυθμίσεων του υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, καθώς και τις υποδείξεις των υπηρεσιών του δήμου. Στη νοτιοδυτική περιοχή υπάρχουν αδιέξοδα για τα οχήματα και υπάρχουν ανοικτές κλίμακες στο τέλος της οδού Παλλάδος με κατεύθυνση τις οδούς Νικοδήμου Μυλωνά και Γλάδστωνος. Στα πλαίσια του έργου εντάσσονται και η επαναχάραξη και ανακατασκευή δαπεδοστρώσεων και στηθαίων στις κλίμακες.
«Η προτεινόμενη κυκλοφοριακή διευθέτηση εξοικονομεί ελάχιστο ζωτικό χώρο για την πρόβλεψη οργανωμένων θέσεων στάθμευσης σε ζώνη παράλληλα με τη ροή της κυκλοφορίας οχημάτων για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών των κατοίκων και εργαζομένων στην περιοχή» τονίζεται. «Τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του οδικού δικτύου έτσι όπως υφίστανται και προτείνεται να διορθωθούν επιτρέπουν τη δημιουργία ζωνών ασφαλούς πορείας πεζών και την τοποθέτηση οδηγού τυφλών με ικανοποιητικό τρόπο πλην της οδού Ερμού που λόγω και της παραμονής κυκλοφορίας διπλής κατεύθυνσης δεν έχει το απαιτούμενο πλάτος ούτε για στοιχειώδες πεζοδρόμιο με την επισήμανση ότι η πορεία των πεζών είναι ούτως η άλλως δυσχερής λόγω της έντονης κλίσης του εδάφους.
»Στη διασταύρωση των οδών Ερμού, Ν. Αντωνιάδη και Παλλάδος που είναι το μοναδικό σημείο της περιοχής με ικανές διαστάσεις γίνεται προσπάθεια να ανακτηθεί και αναδειχθεί ζωτικός κοινόχρηστος χώρος με ελάχιστη φύτευση που να λειτουργήσει ως ξέφωτο αναπνοής στην περιοχή. Σε γειτονική θέση επί της οδού Ν. Αντωνιάδη υπάρχει πρόσβαση σε παρακείμενο παρκινγκ μέσα από μικρό πλάτωμα που προτείνεται να χρησιμοποιηθεί με ανάλογο τρόπο ως διευθετημένος κοινόχρηστος χώρος. Ο χώρος νότια του ι.ν. Αγίου Κενδέα, που χρησιμοποιείται και σήμερα ως χώρος στάθμευσης, ανακατασκευάζεται για οργανωμένη στάθμευση οχημάτων».
Ξέφωτο αναπνοής στην περιοχή Θεοσκέπαστης
Ηγενική αρχή των επεμβάσεων ανάπλασης στο δίκτυο κοινόχρηστων χώρων είναι η εκ νέου χάραξη με βάση την κυκλοφοριακή διευθέτηση και εφαρμογή των ελαχίστων απαιτήσεων πλάτους ζώνης κυκλοφορίας οχημάτων και πεζών, τονίζουν οι μελετητές.
Στα πλαίσια αυτά, εξηγούν, στην πλατεία Παναγίας Θεοσκέπαστης προβλέπεται η διαμόρφωση περιμετρικής πλακόστρωσης και ζώνης πρασίνου με ικανές διαστάσεις, ώστε να ανακτηθεί και αναδειχθεί ζωτικός κοινόχρηστος χώρος με ελάχιστη φύτευση που να λειτουργήσει ως ξέφωτο αναπνοής στην περιοχή.
Η περιοχή γύρω από το κτήριο του διατηρητέου Νηπιαγωγείου, επίσης, εντάσσεται στην ανάπλαση και θα αποτελέσει τον ενωτικό ζωτικό χώρο που θα αναδιατάξει την πρόσβαση στον περιφραγμένο Αρχαιολογικό χώρο και τη στήλη του Αποστόλου Παύλου. Η πρόταση προβλέπει ήπιες παρεμβάσεις με γήινα χαρακτηριστικά και θα ενώσει κυκλοφοριακά για τους πεζούς τον αρχαιολογικό χώρο με την παραλιακή ζώνη δυτικά στην αρχή της οδού Λήδας, με τον ναό Παναγίας Θεοσκέπαστης ανατολικά και την Ποσειδώνος νότια.
«Στην τερματική περιοχή μελέτης ανατολικά στη συμβολή των οδών Ποσειδώνος και Ιάσωνος», αναφέρεται στη μελέτη, «προβλέπονται παρεμβάσεις για την ενοποίηση του χώρου, τη δημιουργία πλατείας και τη σύνδεση της νέας ανάπλασης με τις υφιστάμενες. Προβλέπονται επεκτάσεις των ζωνών πρασίνου σε μη λειτουργικούς ως προς την κυκλοφορία χώρους και η αναμόρφωση της φύτευσης.Στη χάραξη των αναπλάσεων προτείνεται μια διαφορετική αντίληψη σχεδιασμού και χρήσης του διατιθέμενου χώρου κυρίως στην οδό Ποσειδώνος που προσφέρεται λόγω μεγάλου πλάτους και συνδυασμού διαφορετικών χρήσεων στις δύο πλευρές.
Συγκεκριμένα προτείνεται ο ανασχεδιασμός των ζωνών κυκλοφορίας με τη μετάθεση της κυκλοφορίας οχημάτων προς τη νότια πλευρά (ζώνη μεγάλων ιδιοκτησιών ξενοδοχείων), έτσι ώστε να δημιουργηθεί μια ενιαία ζώνη κοινόχρηστων λειτουργιών εμπρός από τα πολυάριθμα καταστήματα αναψυχής με ικανό πλάτος, ώστε να περιλαμβάνει κυκλοφορία πεζών, καθιστικά, χαμηλό πράσινο, σειρές υψηλών δένδρων κ.λπ. με κύριο πλεονέκτημα τον νότιο προσανατολισμό και τις οπτικές φυγές προς την παραλιακή ζώνη και το παλαιό λιμάνι της Πάφου».
Κύριο ενοποιητικό χαρακτηριστικό σε όλες τις περιοχές ανάπλασης, επισημαίνεται στη μελέτη των ελλαδιτών εμπειρογνωμώνων, είναι η χρήση καμπύλων χαράξεων που δημιουργούν σχήματα που αλληλεπιδρούν ή και τέμνονται, αλλά κυρίως εντάσσονται απόλυτα στη γεωμετρική τυχαιότητα των περιγραμμάτων των διαθέσιμων χώρων. Λειτουργικά οι ελεύθερες καμπύλες χαράξεων προσφέρουν επιφάνειες για τη χρήση πεζοδρόμων, καθιστικών ζωνών και ανάπαυσης, φύτευσης, παιχνιδιού, υδάτινων επιφανειών κ.λπ.